ਸੰਮਿਲਿਤ ਵਿਕਾਸ

ਸੰਮਿਲਿਤ ਵਿਕਾਸ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰੇਕ ਹਿੱਸੇ ਲਈ ਲਾਭਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਨਿਰਪੱਖ ਮੌਕਿਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਣੀ, ਸਫਾਈ, ਰਿਹਾਇਸ਼, ਬਿਜਲੀ ਆਦਿ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਛੜੇ ਅਬਾਦੀ ਲਈ ਆਧਾਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਯਤਨ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਸੰਮਿਲਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਨਗੇ।

ਸੰਮਿਲਿਤ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਨੁਕਤੇ

ਕਬਾਇਲੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਭਾਈਚਾਰੇ: ਕਬਾਇਲੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ; ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ; ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ; ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ, ਭੋਜਨ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ, ਬਿਜਲੀ, ਨੈਟਵਰਕ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ; ਸਹੀ ਸੜਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੰਪਰਕ; ਪੱਕੇ ਘਰ; ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਂਡੂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ; ਨਵੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਮਰਥ: ਵ੍ਹੀਲਚੇਅਰਾਂ ਅਤੇ ਆਡੀਓ-ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਏਡਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ; ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ-ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਰਸਤਿਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ; ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਾਹਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖਧਾਰਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ; ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ; ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੋਗ, ਸੈਨਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ, ਆਦਿ।
ਬੈਂਕ ਰਹਿਤ ਖੇਤਰ: ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਖਰਤਾ, ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ।
ਔਰਤਾਂ: ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ, ਸਿੱਖਿਆ, ਬਾਲ ਦੇਖਭਾਲ, ਹੁਨਰ-ਵਿਕਾਸ, ਵਿੱਤੀ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਆਦਿ।
ਹੋਰ: ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਮਲਿਤ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਸੰਭਾਵੀ ਖੇਤਰ

ਵਿੱਤੀ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ: ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਰਹਿ ਗਏ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਮੌਕਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣਾ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਕਲਾ ਫਾਰਮ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ), ਨਵੇਂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣਾ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੈਂਕ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਆਦਿ।
ਸਿੱਖਿਆ: ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਲਗਾਉਣਾ, ਪੱਛੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨਰੀ ਦੀ ਵੰਡ, ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਆਦਿ।
ਸਿਹਤ-ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ-ਸੁਰੱਖਿਆ: ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਨਿੱਜੀ ਸਫਾਈ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ, ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ, ਟੀਕਾਕਰਨ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਸਹੀ ਨਿਪਟਾਰਾ ਆਦਿ।
ਬਾਲ-ਸੰਰਖਣ: ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੌਕੇ, ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ, ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਸੈਸ਼ਨ/ਕੈਂਪ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਮਰਥ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਕੂਲਿੰਗ, ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਨ ਆਦਿ।
ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਾਸ: ਰਿਹਾਇਸ਼, ਸੜਕਾਂ, ਬਿਜਲੀਕਰਨ, ਜਲ ਸਪਲਾਈ, ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਆਦਿ।
ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੀਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ: ਬਰਾਬਰ ਤਨਖਾਹ, ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਿਫਟਾਂ, ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਵਿਹਾਰ, ਵਿਆਹ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਮਰ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ; ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਤੋਦਿਆ ਅੰਨਾ ਯੋਜਨਾ (ਏਏਯਾਈ), ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਉਤਪਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਪੀਐਮਈਜੀਪੀ), ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ, ਪੰਡਿਤ ਦੀਨ ਦਿਆਲ ਉਪਾਧਿਆਏ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਕੌਸ਼ਲਿਆ ਯੋਜਨਾ (ਡੀਡੀਯੂ-ਜੀਕੇਯਾਈ), ਦੀਨਦਿਆਲ ਅੰਤੋਦਿਆ ਯੋਜਨਾ- ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਜੀਵਿਕਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਡੀਏਯਾਈ-ਐਨਯੂਐਲਐਮ), ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਦਿ।
ਉੱਦਮਤਾ: ਉਪਲਬਧ ਸਰੋਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਆਰਥਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੌਕਿਆਂ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾ ਕੇ ਉੱਦਮਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।
ਹੋਰ: ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸੈਕਟਰ ਜੋ ਸੰਮਿਲਿਤ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।